نوروز ایران جشنی جهانی
از هزارۀ سوم پیش از میلاد مسیح، در آسیای غربی، دو روزبه (عید) برگزار میشد: روزبهِ «آفرینش» در آغاز پاییز و روزبه «باززایی» در آغاز بهار. نشانههایی از این دو روزبهِ باستانی، حتا تا میانۀ هزارۀ نخست پیش از میلاد در آسیای غربی وجود داشت. این دو جشن، ریشه در فرهنگ مردم فلات ایران دارد كه با كوچ بومیان نجد ایران، در حدود هزارۀ پنجم پیش از زایش مسیح، به میانرودان نیز راه یافتهاند. استورههای راهیافته در دو قلمرو جغرافیایی «نجد ایران» و «میانرودان»، همسانیهای آیینی، میان مردم ساکن فلات ایران با مردمان ساکن میانرودان نشان میدهند. که برای ساکنان این دو منطقه، که زندگیشان وابسته به کشاورزی و دامداری بود، ترتیب کاشت، داشت و برداشت محصولاتی نظیر گندم، مشغله اصلی به شمار میرفت و زمان هرکدام از این وظایف، اهمیت خاصی داشت. نوشتن تقویمهای نجومی نیز که بر مبنای آنها فصلها را معین میکردند از دستاوردهای این مردم است. در این قلمرو گسترده، آغاز بهار، با جشن و شادمانی همگانی همراه بود، و آن، ریشه جشنی است که امروزه، آن را بنام «نوروز» میشناسیم.
ویدیوی زیر ساخته کمپانی والت دیسنی با میکی ماوس که عید نوروز را به عنوان جشن سال نوی ایرانیان به کودکان تبریک می گوید.
در طول تاریخ، مهاجرتهای مردمی، به کوچ آیینها نیز انجامیده و بدینگونه نوروز نیز از زادگاه خود در فلات ایران به سرزمینهای دیگر راه یافته، تا اینکه امروزه به جشنی جهانی تبدیل گشته است. بازخوانی چگونگی راهیابی نوروز به زنگبار به عنوان نمونهای در زمینه گسترش نوروز خالی از لطف نیست: پارسیان هند، زرتشتیان مهاجر ایرانی بودند که در سدۀ سوم ماهشیدی ایران را ترک کرده و در گجرات هند ساکن شدند. در سالهای پایانی سدۀ نوزدهم و آغاز سدۀ بیستم، بریتانیاییها جزیره زنگبار را در نزدیکی سواحل آفریقای شرقی تصرف کردند، عده ای از پارسیها را در هند استخدام کرده و برای کارهای خدماتی و تکنیکی در این جزیره بکار گماردند. خانواده های پارسی در زنگبار مقیم شدند. آتشکدۀ خود را در آنجا برپاکردند و تا سال ۱۹۶۴ نیز آیینها و جشنهای ایرانی را در زنگبار برپا میکردند.
نوروز آیین کمنظیری است که برای گسترش خود هیچگاه دست به شمشیر نبرده است. در هیج آیینی، اینهمه زیبایی و نیکبنیادی سراغ نداریم. ما شاد از آنیم که تخم شادی بیفشانیم. همین شادیآفرینی در کنار پیوند یگانه نوروز با طبیعت (پرهام) سببساز پذیرش و گسترش این آیین در طول تاریخ بوده است و چه بسیار مهاجمانی که با تیغ و نیزۀ کینه به ایران تاختند و در دل آرزوی خاموشی ایران داشتند ولی در بهار پسین نوروز ایرانی را جشن گرفتند چون توانایی خاموش کردن فرهنگ ایرانی را نداشتند.
اینک در آغاز هر بهار بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در جای جای جهان، همچون پیش از سه هزار سال گذشته، «نوروز» را به شادی جشن میگیرند. پاکنهادی، پیشینه و گستردگی نوروز سبب گشت تا در ۸ مهر ۱۳۸۸ خورشیدی، نوروز از سوی سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، بعنوان «میراث غیر ملموس جهانی»، به ثبت جهانی برسد. پس از آن نیز مجمع عمومی سازمان ملل در نشست ۴ اسفند ۱۳۸۸ خود،نخستین روز فروردین (۲۱ ماه مارس) را بهعنوان روز جهانی نوروز، به رسمیت شناخت و آن را در تقویم خود جای داد تا گسترش هرچه بیشتر آن در آینده را آسان سازد و هر ساله پیام نوروز را که شادمانی و دوستی است برای همۀ مردم جهان باز بخواند.
در پی ثبت نوروز در تقویم جهانی سازمان ملل متحد مسئولان فرهنگی و سیاسی کشورهای مختلف خواهان برگزاری مراسم نوروز در کشورهای خود شدند، از جمله نمایندگانی از پارلمان بلژیک، از دولت این کشور خواستند، که با برگزاری جشن نوروز در میدان معروف مرکزی شهر بروکسل، «نوروز» را نیز مانند دیگر جشن های جهانی، برگزارکنند. امیدواریم در سالهای آینده با تلاش فرهنگ دوستان ایرانی و اتریشی شاهد برگزاری جشن نوروز در سطح شهر وین باشیم.
نوروز ایران جشنی جهانی
«نوروز»، جشنی جهانی جواد پارسای